uzattığım okulumda son bir süredir bu tür bir zihniyeti güttüğümü fark ettim. gerçekten çalışmaktan günah işlemekten kaçınır gibi kaçınıyorsa bir insan, büyük bir sıkıntı vardır ortada. düşünsenize, beyin denilen organ teknik olarak rölantide çalışabilen bir şey değil. eğer odaklanmazsanız kendisi bir şekilde düşüncelere dalıyor otomatik olarak. onu kullanmazsanız kullanılmayan kasların eridiği gibi eriyip gidiyor. hayatta her şeyin daha verimli ve kolay bir yolunu bulmayı başarabilen bir organ bu ve sekiz milyar insanda da değişik değişik, farklı alanlara yatkın beyinler var.
ve bu kadar farklı bireyler olan bizlerin ortak bir derdi var: bugünlerde kendimizi gelişmemiz öngörülen alanda gelişmeye zorlarken buluyoruz. kendimizi "daha ilginç" işlerle uğraşırken buluyoruz mesela. sınav haftası geçene kadar oturup şaheser nitelikte çizimler yapan, yazılar yazan arkadaşlarım vardı her zaman. sonra sınav sonuçları canını sıksa da o hafta sınav baskısı altında yaptığı iş dillere destan nitelikteydi. sonra alakasız bir bölümü kazandıktan sonra o çizimleri yapıp yazıları yazmaya hiç zaman bulamadı belki de. sınava girip tercihlerini yaparken aklında sevdiği, ilgilendiği alan yok elbette. orası baştan faul. bu toplumda sabit gelir düşünülebilir tek seçenek çünkü.
bu yüzden üniversitede istediği bölümde olmadığı için ders çalışmaktan kaçınan insanlar gibi garip bir durum ülkemizde aşırı yaygındır. Çocukları ilgi alanlarına yönlendirmek yerine herkesin "eksiklik"lerini kapatarak tek bir mükemmel kalıba göre öğrenci yetiştirmeye çalışıyoruz. eksikliklere odaklanırsan iyi yönlerinle yakalayabileceğin fırsatlar elinden kayar gider doğal olarak. eğitim sistemi bize bunu yapıyor. neden? çünkü modeli geçmiş, miadını doldurmuş bir eğitim sistemini kullanıyoruz. fabrika işçisini, mükemmel devlet memurunu yetiştiren eğitim sistemi uzun bir süredir tüm ülkelerin işine yarayan sistemdi çünkü sanayileşme devrinde yönergelere kusursuz bir şekilde uyabilen, yeterli genel kültürü ve alanında teknik birikimi olan bireyler bir ülke için çok değerli olan "iş gücü"nü oluşturuyordu.
devir çok değişti. artık robotlar ve sanayi 4.0 denilen kavramı emin çapa senelerdir anlatmaktan bıktı, herkes bu değişimin ne olduğunu ezberledi ama nedense bunu biz uygulamaya koyamadık. şimdi ise eski model eğitim sistemimizin gelip geçen sayısız milli eğitim bakanı tarafından defalarca yamalanmış versiyonu ile baş başayız ve bu sistem, içinden mükemmel bir şekilde geçen bir öğrenciyi bir üniversitede ders veren bir profesör yapabilir ancak. diğer alanlar için her zaman veremediği, eksik kalan bir şeyler olacak. bir akademisyen adayı olarak dikkat çekmek istediğim nokta bu: toplumumuzun akademsiyenden başka her şeye ihtiyacı var. ortalık üniversite mezunu ve yüksek lisans öğrencisi kaynıyor. bu akademik enflasyon ortamında benim alacağım lisans diplomasının veya yüksek lisans derecesinin bir önemi kalmadı. devam etmek zorundayım, ta ki yaşamımın ileri dönemlerinde bir profesör olana kadar. üstelik bu yolda yıllarını vermek ve bu yaşam biçimi benimsemek tamamıyla içime siniyor mu bundan bile emin değilim.
ders çalışmak günahtır, katılıyorum. yapmamız gereken şey çocuklarımızı artık kolaylıkla tahmin edemediğimiz bir geleceğe hazırlamak olmalı. büyüme, gelişme eylemini en başından bir angaryaya dönüştürerek çocukların kendilerini yıpratmalarını sağlıyor, en güzel ve önemli yıllarını heba etmelerine seyirci kalıyoruz. çocukları en başından ilgi duydukları ve yatkın oldukları alanlara yönlendirip çalıştırmalıyız ancak gelir dağılımındaki uçurum bu şekilde kaldığı sürece aileler çocuklarını doktor, mühendis ya da avukat yapmak için dershanelere (evet, kapatılmaları yönünde karar çıkan ama kapanmayan şu dershanelere) elindekini avucundakini vermeye devam edecek. üstelik her zaman olduğu gibi önümüzdeki 30-40 yıl içerisinde de ön plana çıkacak meslekleri tam olarak kestirmek mümkün değilken bunları yapacaklar. yapay zekâ trenini çoktan kaçırdık bu yüzden, çocuklarımız elin japonu, amerikalısı gibi bir fikrin peşine düşüp bilgisayar çağının başlangıcında olduğu gibi ticari atılımlar yapmak yerine devlet memuru olup "kendini garantiye aldı". "salla başı al maaşı" vizyonerliğiyle çözülebilir bir sorun değil bu ne yazık ki. insanların el ele tutuşup birlik olup eğitim sistemini kökünden değiştirmesi ve hayatın bayram olması falan lazım. ütopik.
biliyorum ki bu yazıyı okuyorsanız bu ülkede bu şartlar altında bir yere kadar gelmiş bir insansınızdır. yaşınız fark etmeksizin içinde olduğunuz durumu bir düşünmenizi istiyorum, özellikle ders çalışmak size ızdırap veriyorsa. kendimizi kurtarmamız için fazla bir zamanınız yok. iki seçenek var: alanını sevmeyi öğrenmek ya da alanını terk edip derhal sevdiği alan ile ilgilenilebilecek bir yaşam tarzını bulmak. derler ya, "sevdiği işi yapan ömrü boyunca çalışmaz" diye.
konu ile ilgili vereceğim link, sir ken robinson'ın yaptığı ve gelmiş geçmiş en popüler ted konuşması olan "okullar yaratıcılığı öldürüyor mu?" başlıklı konuşma. birçok dilde altyazısı var, zamanınızı ayırıp dinleyin.
https://www.ted.com/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity?language=en