distopya

steins gate isimli animede geçmişti sanırım. ütopyanın tersi gibi bir şey tam anlamadım ama

"ütopyanın tersi" ibaresi çok açıklayıcı olmazdı distopyayı tanımlamak açısından. ütopya dediğimiz, gerçekte olmadığı gibi gerçek olması pek mümkün de olmayan, her açıdan ideal yaşam olanağı sunan hayali bir evren-dünya fikridir. distopya ise tıpkı ütopya gibi gerçek dışı olan ama ütopyadan farklı olarak idealin tam zıttı, olabildiğince negatif güçlerin hakim olduğu hayali evren-dünya olarak tanımlanabilir. edebi ve sanatsal eserlerde oldukça kullanılan bir temadır. ve mükemmel örneklerine rastlanmaktadır. animelerde de sıkça kullanılır. örneğin shinsekai yori, ghost in the shell, ergo proxy, code geass, texhnolyze, evangelion, no.6, tengen toppa gurren lagann gibi animelerin geçtiği evrenler distopya örneği sayılabilir.

aslen ütopyadır. ütopyalarda gelecekte olması istenen devletlerin nasıllığı, devlet adamlarının görevleri, toplum düzeni, yaşayış biçimleri, insan davranışları vs. üzerinde durulur ve ideal bir dünya düzeni aranır. distopyalarda ise durum biraz faklıdır. distopyalarda da gelecek hakkında fikir yürütme vardır fakat dünyaları daha karanlık daha baskıcıdır. ütopyalarda toplumda sonuna kadar özgürleşme varsa distopyalarda sonuna kadar diktatörlük ve insanları kontrol altında tutma vardır. tek benzer yönlerinin iki türde de insanlar eşit olarak görülür. bunun dışında ütopya ve distopya birbirlerinin tamamen zıttıdır. zaten bu yüzden de bu tür eserlere distopya ya da anti-ütopya adı verilmiştir yani ütopyanın karşıtı.

bazı distopik eserler;

1- kitap: 1984, fahrenheid 451, cesur yeni dünya, hayvan çiftliği...

2- film: 1984, açlık oyunları, equilibrium, gattaca...

''yunanca bir ön-takı olan dys/dis, "kötü", "hastalıklı" ya da "anormal" anlamını taşır. ou takısı ise "yok", "değil" anlamını taşır ki, ütopya (outopia) yunanca'da "olmayan yer" demektir. aslında ütopya, "güzel yer" anlamına gelen eutopia 'ya bir gönderme yapar (eu öntakısı "iyi, güzel" anlamı katar). yani distopya ile ütopya, dysphoria ile euphoria 'nın birbiriyle karşıt olduğu gibi karşıt değildir.'' kaynak:vikipedi
bazı distopik filmler:1984,v for vandetta, matrix,serenity, wall e,battle royal, idiocracy,robocop,the truman show, children of man, suretler
bazı distopik romanlar:orwell-1984,hayvanlar çiftliği, huxley-cesur yeni dünya, jack london-demir ökçe, terry brooks-armageddon's children, wells-time machine, margaret atwood-damızlık kızın öyküsü, juli zeh-temize havale

ütopyalarda kurgulanan ideal toplum, ideal devlet anlayışının tersi olarak karşımıza çıkar...
distopyalar da dünyanın felakete sürüklenmesi, insanların baskıcı sistemlerle yönetilmesi, özgürlüklerin yok sayılması gibi senaryolar üretilir...
her ne kadar korkunç senaryolar olsa da insanın kendini, yaşadığı dünyayı sorgulaması için gerekli olduklarını düşünüyorum... "yaşamak" kavramını sadece yiyip, çalışıp, uyumaktan ibaret sayan; kendini özelleştirip, doğadaki dengeyi yok sayan, güzelliklerin yok olmasına seyirci kalan insana yapılacak en büyük iyiliktir "sahip olduklarını korumazsan onları da kaybedeceğin" gerçeğini hatırlatmak...